Bangor yn cydweithio â phrifysgolion eraill a arweinir gan ymchwil trwy gyfrannu at adroddiad Cyfnewid Gwybodaeth y Gymdeithas Ffisiolegol.
Mae ffisioleg yn un o dair disgyblaeth graidd Gwyddorau Chwaraeon ac Ymarfer ac mae staff Prifysgol Bangor yn helpu i arwain y ffordd trwy gyfnewid gwybodaeth yn y maes hwn. Gwyddor bywyd yw ffisioleg, ac mae ymchwil i ffisioleg yn ein helpu i ddeall sut mae'r corff yn gweithio mewn iechyd, beth sy'n mynd o'i le mewn afiechyd, a sut mae'n ymateb ac yn addasu i heriau bywyd bob dydd. Mae Cyfnewid Gwybodaeth yn cyfeirio ar yr holl ryngweithio sy’n digwydd rhwng sefydliadau addysg uwch a busnesau, gwasanaethau cyhoeddus, elusennau ac wrth ennyn diddordeb y cyhoedd, cymunedau, llunwyr polisi a'r llywodraeth er budd cymdeithasol ac economaidd.
Paratowyd project cyfnewid gwybodaeth gan y Gymdeithas Ffisiolegol ynghyd â Chanolfan Genedlaethol Prifysgolion a Busnes (NCUB). Gofynnwyd i Brifysgol Bangor gyfrannu amser staff ac astudiaethau achos at lunio'r adroddiad hwn ar y cyd â phrifysgolion eraill sydd ag enw rhagorol am ymchwil ym maes gwyddorau chwaraeon, gan gynnwys Coleg King’s Llundain, Loughborough, Manceinion a Rhydychen. Mae'r project yn tynnu sylw at werth cyfraniad cymdeithasau dysgedig at gymdeithas sifil y tu hwnt i'r budd a gynigir i'w haelodau ac mae’n dangos ffordd newydd o feincnodi disgyblaeth benodol yn erbyn dulliau cenedlaethol blaenorol o fesur cyfnewid gwybodaeth yn y gymuned academaidd. Mae'n arddangos amrywiaeth a gwerth cyfnewid gwybodaeth yn ogystal â thynnu sylw at yr angen i sicrhau bod prifysgolion a busnesau ill dau yn cydnabod pwysigrwydd - ac yn meithrin - cydweithrediad ar draws sectorau. Nod yr adroddiad yw dwyn sylw at y cyfraniadau penodol at gyfnewid gwybodaeth a wneir ym maes ffisioleg trwy gynnig amcangyfrifon o lefel y cyfnewid gwybodaeth sy'n gysylltiedig â ffisioleg ac archwilio gweithgareddau a chymhellion ffisiolegwyr sy'n gweithio gyda phartneriaid y tu allan i addysg uwch.
Cyfrannodd Dr Sam Oliver o'r Ysgol Gwyddorau Chwaraeon, Iechyd ac Ymarfer (SHES) i’r gweithdy Uwch Ffisiolegwyr ar ddehongli cyfnewid gwybodaeth a lywiodd y data a gyflwynir yn yr adroddiad. Ymhellach, rhoddir sylw yn yr adroddiad i ymchwil gan staff Bangor, Dr Oliver, Dr MacDonald, a Dr Cooney mewn dwy astudiaeth achos annibynnol. Mae’r sylw hwn yn fesur o ansawdd yr ymchwil ar gyfnewid gwybodaeth a gynhelir ym Mangor ac effaith cyfraniad ein staff at lunio dyfodol y dirwedd ymchwil.
Meddai Dr Oliver: 'Mae wedi bod yn fraint wirioneddol bod yn rhan o'r project hwn yn hyrwyddo a gwella cyfnewid gwybodaeth yn y Deyrnas Unedig'.
Pwysleisiodd Dr Gavin Lawrence (hefyd o'r Ysgol Gwyddorau Chwaraeon) fod ‘y sylw a roir yn yr adroddiad i ymchwil yr Ysgol Gwyddorau Chwaraeon, Iechyd ac Ymarfer (ar themâu annibynnol hydradiad a chlefyd yr arennau) yn hynod gyffrous ac yn cynorthwyo'n fawr i roi'r Ysgol, a'r sefydliad ehangach, ar flaen y gad o ran gweithgarwch Cyfnewid Gwybodaeth.'
Daw'r adroddiad i'r casgliad fod cyfnewid gwybodaeth ffisiolegol yn rhan hanfodol o ymdrin â heriau iechyd (e.e. COVID-19) a chwrdd â heriau cymdeithasol mawr y degawdau nesaf (e.e. poblogaeth sy'n heneiddio a phroblemau cynyddol yn ymwneud â gordewdra). Mae hefyd yn nodi bod rhwystrau'n parhau o ran sicrhau dyfodol i gyfraniadau academyddion at gyfnewid gwybodaeth mewn meysydd megis amser ymroddedig a gontrectir, adnabod partneriaid, a gwelededd disgyblaethau i’r sefydliadau cenedlaethol hynny sy'n gyfrifol am hyrwyddo cyfnewid gwybodaeth mewn sefydliadau, diwydiant a'r sector dielw. Mae'r adroddiad hwn yn amlinellu cyfres o argymhellion i gefnogi academyddion i oresgyn rhwystrau rhag ymgymryd â gweithgarwch cyfnewid gwybodaeth a sicrhau mai'r Deyrnas Unedig yw'r lle gorau yn y byd i gynnal, masnacheiddio ac elwa ar ymchwil sy’n seiliedig ar gyfnewid gwybodaeth.
Dywedodd yr Athro Paul Spencer (Dirprwy Is-ganghellor Ymchwil ac Arloesi): 'Mae'r adroddiad hwn yn enghraifft ragorol o effaith ehangach ein rhagoriaeth ymchwil. Mae'n dystiolaeth o ansawdd ein Cyfnewid Gwybodaeth mai Bangor oedd yr unig sefydliad o Gymru y gofynnwyd iddo gyfrannu at yr astudiaeth bwysig hon a oedd hefyd yn cynnwys Prifysgolion Rhydychen, Manceinion, Southampton, Loughborough, Glasgow a Queen's Belfast. At y dyfodol bydd cyfnewid gwybodaeth yn rhan gynyddol bwysig o strategaeth Ymchwil ac Arloesi uchelgeisiol newydd y brifysgol.'
I ddarllen yr adroddiad a'i argymhellion yn llawn
Dyddiad cyhoeddi: 5 Mawrth 2021